Schron Waligóra – zwiedzanie, historia, zdjęcia

Rygiel obronny „Węgierska Górka” – Schron Waligóra.

Fort Waligóra to jeden z pięciu schronów bojowych wybudowanych w 1939 roku w rejonie Węgierskiej Górki, który odegrał kluczową rolę w polskim systemie obrony przed niemiecką agresją. Usytuowany na malowniczym szlaku turystycznym w Ciscu, schron zachował się do dziś jako świadectwo bohaterskiej obrony południowej granicy Polski.

Historia i budowa

Schron powstał w lecie 1939 roku, tuż przed wybuchem II wojny światowej. Jego solidna, żelbetowa konstrukcja miała za zadanie wytrzymać intensywny ostrzał artyleryjski. Uzbrojenie obiektu obejmowało dwie armaty polowe 75 mm, jeden ciężki karabin maszynowy wz. 30 (ckm wz. 30), jeden ręczny karabin maszynowy „Browning” wz. 28 (Rkm wz. 28). Dodatkowo wyposażony był w trzy wyrzutnie rakiet oświetlających oraz dwa stanowiska do łączności optycznej.

Załogę schronu tworzyło 21 żołnierzy, trzech podoficerów, siedemnastu szeregowców i kanonierów pod dowództwem por. Leopolda Galocza. Ich zadaniem była obrona kluczowych przełęczy w Beskidzie Śląskim.

Schron Waligóra, będący tradytorem artyleryjskim, został wkomponowany w zbocze wzgórza, co zapewniało dodatkową osłonę dla załogi i sprzętu przed ogniem wroga. Główne elementy konstrukcyjne obejmowały:

Masywne ściany i strop z żelbetonu, które miały wytrzymać bezpośrednie trafienia pociskami artyleryjskimi.

Strzelnice pancerne, czyli specjalnie zabezpieczone otwory w ścianach, gdzie umieszczano działa.

Pomieszczenia wewnętrzne podzielone na różne funkcje, takie jak:

Stanowiska ogniowe, z których prowadzono ostrzał z dział i karabinów maszynowych.

Kwatery załogi, służące do odpoczynku oraz przechowywania amunicji.

Centrala łączności, wyposażona w urządzenia do komunikacji i obserwacji.

Pomieszczenia techniczne, gdzie znajdowały się urządzenia oświetleniowe.

Dodatkowo schron posiadał system łączności optycznej, który umożliwiał bezpieczną komunikację bez ryzyka przechwycenia komunikatów przez przeciwnika.

Obrona Węgierskiej Górki

Podczas kampanii wrześniowej załogi fortów w Węgierskiej Górce stawiały zaciekły opór niemieckim oddziałom, skutecznie opóźniając natarcie. Ich bohaterstwo umożliwiło polskim wojskom uporządkowany odwrót. Obrona Węgierskiej Górki, nazwana później „Westerplatte Południa”, stała się symbolem niezłomnego oporu Polaków podczas wojny.

Fort Waligóra dziś

Po wojnie schron został częściowo zniszczony, jednak dzięki staraniom pasjonatów historii udało się go odrestaurować. Dziś tradytor Waligóra to nie tylko zabytek wojskowej inżynierii, ale także miejsce pamięci narodowej, przypominające o bohaterstwie polskich żołnierzy. 28 września 2021 został wpisany do rejestru zabytków.

Jak dotrzeć do schronu?

Aby odwiedzić schron Waligóra, należy udać się do Węgierskiej Górki i skierować w stronę Zwardonia. Po przekroczeniu mostu na rzece Żabnicy, trzeba skręcić w prawo w ulicę Kazimierza Czarkowskiego, a następnie ponownie w prawo w ulicę Trakt Cesarski. Po przejściu około 400 metrów, po lewej stronie znajduje się szlak prowadzący do fortu.

Podsumowanie

Fort Waligóra to miejsce warte odwiedzenia, by poznać historię polskiego oporu w czasie II wojny światowej i oddać hołd jego obrońcom. Jednocześnie jest to doskonała okazja do spędzenia czasu na łonie natury, podziwiając piękne widoki Beskidów.