To nie chwyt z reklamy ani nowy hit parku rozrywki. To rzeczywiste, fascynujące zjawisko, które co roku rozgrywa się po cichu w podmokłych zakamarkach Beskidów, a szczególnie na obszarze bielskich Błoń. W Beskidach występuje około 16 gatunków płazów, które można podzielić na dwie główne grupy: ogoniaste, takie jak salamandra plamista i traszki, oraz bezogonowe, czyli żaby i ropuchy. Intensywnie błękitne żaby naprawdę istnieją, a ich sezonowe widowisko godowe to jeden z najbardziej zaskakujących i ulotnych spektakli natury, który miałem przyjemność uwiecznić.
Tegoroczne poszukiwania bohaterów tego niezwykłego fenomenu, żab moczarowych (Rana arvalis), rozpocząłem wyjątkowo wcześnie, bo już w lutym. Dwa poprzednie sezony nie przyniosły sukcesu z powodu przedłużającej się suszy i coraz niższego poziomu wód gruntowych, co niestety staje się normą w regionie. Mimo to postanowiłem spróbować raz jeszcze, licząc, że tym razem przyroda podzieli się swoim sekretem.
Niebieskie żaby na Bielskich Błoniach
I rzeczywiście w tym roku mi się udało! Po wielu dniach wnikliwych poszukiwań na wilgotnych łąkach i w płytkich rozlewiskach bielskich Błoń natrafiłem na ten krótki, ale niezwykle efektowny moment, kiedy samce przechodzą swoją niecodzienną przemianę. Ich skóra nabiera nasyconych odcieni błękitu, od pastelowego po głęboki kobalt. To widok, który naprawdę zapada w pamięć. W galerii towarzyszącej artykułowi zobaczysz właśnie te zdjęcia.
Żaba moczarowa to mistrzyni adaptacji i kamuflażu. Zwykle nie rzuca się w oczy, drobna, smukła, w brązowo-szarej tonacji, doskonale wtapia się w leśne runo i trawy. Z nadejściem cieplejszych dni samce przechodzą imponującą przemianę, która trwa zaledwie kilka dni. Niebieska barwa nie jest przypadkowa. To biologiczny sygnał: "jestem silny, jestem gotowy".
Cykl życia i ochrona płazów
Gdy temperatura powietrza osiągnie około 10°C, a wody 7°C, żaby moczarowe rozpoczynają wędrówki godowe do płytkich zbiorników wodnych. Samce nawołują samice buczącym dźwiękiem, a ich skóra przybiera intensywny, niebieski kolor, który jest sygnałem o kondycji partnera. Okres godów, choć aktywność rozrodcza może trwać kilka tygodni, jest najbardziej intensywny przez zaledwie kilka dni, a system rozmnażania jest typowy dla tak zwanego eksplodującego rozrodu, wiele osobników gromadzi się w jednym miejscu jednocześnie. To zwiększa konkurencję, ale też szanse na sukces. Po godach samica składa jednorazowo od 500 do 3000 jaj w dużych, kulistych kłębach, co stanowi mechanizm obronny przed drapieżnikami. W warunkach naturalnych żaby te mogą dożyć nawet 8-11 lat, a ich larwy i dorosłe osobniki stanowią ważny pokarm dla ptaków, ssaków i gadów, takich jak zaskrońce czy żmije. Niestety, populacja żab moczarowych, podobnie jak wielu innych płazów, jest zagrożona przez susze i utratę siedlisk.
Wiele gatunków płazów występujących w Beskidach, na przykład salamandra plamista, kumak górski czy traszka karpacka, jest objętych ochroną. Dlatego tak ważne jest, aby obserwacje były prowadzone odpowiedzialnie. Jeśli planujesz wyruszyć na własne safari przyrodnicze, musisz przygotować się na kontakt z dzikim, podmokłym terenem. Pamiętaj, aby zachować ciszę i dystans, używać teleobiektywów lub lornetki. Polskie prawo zakazuje płoszenia, niepokojenia i chwytania zwierząt chronionych, a za naruszenie tych przepisów grożą surowe kary. Pamiętaj, obserwacja natury to przywilej, który wymaga szacunku i odpowiedzialności.