Wspomnienia z CPN-u: Podróż do czasów kartek na benzynę

Egzamin na prawo jazdy zdawałem pod Szyndzielnią w niebieskim Fiacie 126p, którego modelu dziś już nie pamiętam, ale kolor pozostał w pamięci. Kurs robiłem prawdziwymi krążownikami szos tamtych lat: limuzyną Polonezem oraz miejskim maluszkiem.

Jak każdy polski kierowca w tamtych czasach, korzystałem z usług Centrali Produktów Naftowych (CPN). Niewiele mam z tamtych dni zdjęć, bo wtedy nikt nie pomyślałby, że w roku 2000 CPN zostanie przemianowany na Orlen, a na stacjach pojawią się inni dostawcy. Dziś, po powrocie z wyprawy, wjeżdżamy do garażu, podłączamy samochód do gniazdka i rano mamy „zatankowane". Kawa, hot dog, może frytki do tego? Nie, wtedy paliwo było prawdziwym luksusem, a na stacji czasami można było zakupić jedynie płyn do spryskiwaczy Autowidol, auto-szampon do mycia karoserii i luksusowy odświeżacz powietrza o zapachu poziomek.

Do 1986 roku paliwo, podobnie jak wiele innych produktów, było reglamentowane. Aby zatankować legalnie, trzeba było mieć ze sobą kartki. Stacje obsługiwał zazwyczaj jeden pracownik, który musiał potwierdzić, że „nam się należy". W szczytowym momencie obowiązywało aż 45 rodzajów kartek na paliwo! Zanim dotarliśmy do dystrybutora (zwykle były dwa, ale jeden najczęściej był uszkodzony), musieliśmy odstać w kolejce kilka długich godzin.

Pamiętam, jak w Dzienniku Telewizyjnym z 1989 roku Krzysztof Bartnicki informował, że na ulicy Orlej w Warszawie kolejka liczy 69 samochodów, a czas oczekiwania to 3 godziny. Powodem była zapowiedź podwyżki cen oraz drastyczny brak surowca, dzienne dostawy obejmowały zaledwie 3,5 tysiąca ton, zamiast potrzebnych 12 tysięcy. Zwykłe kartki upoważniały do zakupu 60 litrów paliwa na samochód, natomiast taksówkarz, jako kierowca zawodowy, otrzymywał kartkę na 250 litrów. Popularną metodą na zdobycie dodatkowego przydziału było posiadanie kilku samochodów, nawet tych nienadających się do jazdy. Benzyna była strasznie droga, przeciętna pensja pozwalała na zakup zaledwie 172 litrów E94.

Dziś o 4 rano masz ochotę na zimne piwko lub gorącą kawę? Nic prostszego – całodobowe stacje są co kawałek. Tamte czasy to zupełnie inna rzeczywistość, którą warto pamiętać. Właśnie dlatego tak cenię każdą fotografię, która pozwala mi wrócić do tych unikalnych realiów i wspomnień.